De uitdaging van het sociaal domein: betaalbare en menselijke zorg – Column Marie-José Luttikholt

5 december 2024

De uitdaging van het sociaal domein: betaalbare en menselijke zorg

Hoe houden we de zorg voor iedereen betaalbaar, toegankelijk én menselijk? Het is een vraag die niet alleen in de Haagse wandelgangen speelt, maar ook in onze wijken, buurten, steden en dus ook Hengelo. Als PvdA’ers weten we dat goede zorg een basisrecht is, geen luxeproduct. Toch staan we voor een harde realiteit: de kosten in het sociaal domein rijzen de pan uit, terwijl veel inwoners tussen wal en schip vallen. Tijd voor een koerswijziging. Onze visie? De zorg terugbrengen naar de basis. Niet meer blind leunen op een systeem dat vooral dure specialisten en versnippering in de hand werkt. In plaats daarvan kiezen we voor: minder aanbieders, meer preventie, normaliseren van hulp, zorg in de wijk en een sterke sociale basis.

 

Preventie: voorkomen is beter dan genezen

Een van de grootste valkuilen in de zorg is het eindeloos blussen van brandjes. We springen in als het al te laat is, terwijl we de oorzaken van problemen vaak allang zien aankomen. Denk aan kinderen met een moeilijke thuissituatie, ouderen die vereenzamen of jongeren die vastlopen op school. Door meer te investeren in preventie – zoals buurtteams, schoolmaatschappelijk werk en inloopspreekuren – pakken we problemen bij de wortel aan. Dat bespaart niet alleen geld, maar ook veel menselijk leed.

 

Normaliseren: niet alles hoeft zorg te zijn

De afgelopen jaren zijn we gewend geraakt om elk probleem te vertalen naar zorg. Maar niet alles hoeft door een professionele hulpverlener te worden opgelost. Als een buurvrouw een eenzame oudere uitnodigt voor koffie of een sportvereniging een jongere helpt zijn zelfvertrouwen te vinden, voorkomt dat vaak zwaardere zorgtrajecten. Het vraagt om een mentaliteitsverandering: meer kijken wat mensen zélf of samen met hun omgeving kunnen oplossen, en pas inspringen waar het écht nodig is.

 

Zorg in de wijk: dichtbij en betrokken

Zorg moet niet anoniem of afstandelijk voelen. We willen dat mensen hun hulpverleners kennen en vertrouwen. Daarom organiseren we de zorg dichter bij huis, in de wijk. Met minder aanbieders wordt het overzichtelijker: inwoners weten waar ze moeten aankloppen, en aanbieders werken nauwer samen. Geen bureaucratische jungle, maar één team dat mensen echt verder helpt.

 

De sociale basis op orde

Een sterke sociale basis is de fundering van een gezonde en verbonden samenleving. Dat betekent meer plekken in de stad waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, zonder drempels of kosten. Denk aan buurthuizen, bibliotheken, sportverenigingen en speeltuinen. Het zijn juist deze plekken waar sociale netwerken ontstaan en waar hulp vaak vanzelfsprekend is. Een praatje in het buurthuis kan eenzaamheid voorkomen; een gezamenlijke maaltijd kan de eerste stap zijn naar meer betrokkenheid in de wijk. Door te investeren in deze ontmoetingsplekken, versterken we niet alleen de gemeenschap, maar voorkomen we ook dat mensen onnodig in dure zorgtrajecten terechtkomen.

 

De toekomst van solidariteit

Als sociaaldemocraten geloven we in een samenleving waar solidariteit vooropstaat. Waar we zorg bieden aan wie dat nodig heeft, zonder de ander op te zadelen met een torenhoge rekening. Maar solidariteit betekent ook dat we kritisch durven kijken naar hoe we de zorg organiseren. Het is onze verantwoordelijkheid om nu stappen te zetten, zodat ook toekomstige generaties kunnen rekenen op een sociaal vangnet.

De transformatie van het sociaal domein is geen gemakkelijke opgave, maar wel een noodzakelijke. Het vraagt om lef, samenwerking en soms moeilijke keuzes. Maar als we vasthouden aan onze waarden – betaalbare, toegankelijke en menselijke zorg – en investeren in de sociale basis, kan dit dé verandering zijn die onze samenleving sterker en rechtvaardiger maakt. Dat is waar we als PvdA voor staan.

 

Marie-José Luttikholt