Ook ik werd afgelopen donderdagochtend wakker met een kater. En dat lag niet alleen aan de glazen wijn die ik de avond ervoor had gedronken. Nee, de kater die ik had was te wijten aan de verkiezingsuitslag. Mij bekroop een gevoel van onbehagen en teleurstelling. Onbehagen over de ruk naar rechts en in het bijzonder de winst van de PVV. Een partij die haat zaait en tegenstellingen aanwakkert. Teleurstelling over de uitslag voor links: het linkse blok wordt kleiner en de samenwerking tussen GroenLinks en de PvdA is er niet in geslaagd de grootste te worden. De kater werd ook niet minder door de gesprekken die ik die donderdag voerde of door een blik in mijn bubbel op X (voormalig Twitter).
We zijn inmiddels een paar dagen verder.
Natuurlijk ben ik nog steeds ontdaan door de uitslag van deze verkiezingen. Maar met tijd komt afstand. Afstand om te beseffen wat de verkiezingsuitslag zal betekenen. Voor Nederland, voor Europa, maar zeker ook voor ons.
De PVV van Geert Wilders is met afstand de grootste partij van ons land geworden. Zij heeft de zorgen van vele Nederlanders het beste kunnen verwoorden en moet nu oplossingen voor deze zorgen gaan bedenken. In ons democratisch bestel is het gewoonte dat de grootste partij het initiatief in het formatieproces neemt. Dus ook deze keer. Dat Wilders hierbij voor een rechts kabinet kiest, al dan niet in de minderheidsvariant, is zeker. En dat is logisch gezien de uitslag van deze verkiezingen. Ons past nu een rol aan de zijkant van dit proces. Mogelijke initiatieven om toch te proberen een midden-links kabinet onder Frans Timmermans te vormen zullen het vertrouwen van de kiezer verder uithollen. Het gevolg is een nog grotere PVV bij de volgende verkiezingen en een afstraffing voor links. Laten we ervoor waken dat onze ‘partijstrategen’ dit in overweging nemen.
Laat het nu maar even gebeuren: De PVV heeft lang genoeg aan de zijlijn mogen roepen, en dat heeft ze groot gemaakt. Laat ze nu proberen uitvoerbare oplossingen vinden voor de vele uitdagingen in ons land. Zijn het onze oplossingen? Nee. Maar we moeten erkennen dat een groot deel van de Nederlanders ook niet voor onze oplossingen heeft gekozen. Laat het dus nu maar even gebeuren. Ik heb vertrouwen in ons democratisch bestel, die kan dit aan.
Zoals gezegd: met tijd komt afstand. En die afstand zorgt ervoor dat de teleurstelling inmiddels plaatsmaakt voor strijdbaarheid. Strijdbaar, omdat we nu met een grote fractie ook echt linkse oppositie kunnen voeren tegen de mogelijke plannen en ideeën van rechts. De linkse samenwerking heeft dan weliswaar niet de koppositie opgeleverd, we zijn wel de tweede partij van het land geworden. 25 zetels, een resultaat dat we onafhankelijk van elkaar niet hadden kunnen realiseren.
Ook ik was op voorhand sceptisch over de linkse samenwerking, maar moet erkennen: 1 + 1 is in dit geval 3. Er is wat mij betreft dan ook geen weg meer terug. Laten we elkaar als GroenLinks en PvdA vasthouden. De toekomst vraagt om een sterk antwoord tegen haat, onverschilligheid en onverdraagzaamheid. En dat is hoop, solidariteit en positiviteit. En dat gaat ons alleen lukken als sterk links blok, in een linkse samenwerking. Wat mij betreft nemen PvdA en GroenLinks hierin het voortouw.
Dat betekent ook dat we als sociaaldemocraten nu niet bij de pakken gaan neerzitten, niet gaan demonstreren tegen een democratische verkiezingsuitslag en niet gaan lopen mokken. Nee, we gaan aan de slag voor Nederland. We nemen de zorgen en problemen van onze inwoners serieus en gaan hiermee aan de slag. We bieden concrete en uitvoerbare oplossingen voor vraagstukken als woningnood, inkomensongelijkheid, de klimaatcrisis en ook migratie. We nemen zorgen weg en werken aan het herstel van vertrouwen in de politiek en in links. Zodat we klaar zijn voor de volgende verkiezingen, wanneer deze ook zullen komen. Moedig voorwaarts!
