In de afgelopen week ontvingen we van het college een brief met daarin een drietal scenario’s voor een transformatie van het sociaal domein in Hengelo. Een brief waar door de raadsfracties, met name van de oppositie, al reikhalzend naar werd uitgekeken.
Ook voor onze fractie zijn deze scenario’s van belang, want zij vormen de basis voor de keuzes die in oktober gemaakt gaan worden om het sociaal domein (jeugdzorg, WMO, participatiewet, armoedebeleid) financieel houdbaar te houden. Keuzes die wij als fractie graag ook willen afstemmen met onze leden. Daarover later meer.
Dit gezegd hebbende is het goed om de uitgangssituatie nog even duidelijk neer te zetten.
In de afgelopen jaren zijn de structurele kosten binnen het sociaal domein opgelopen. Met name binnen de taakgebieden WMO en Jeugdzorg is er al jaren sprake van stijgende uitgaven en is een stabilisatie van de kosten helaas niet in zicht. Gezien de demografische ontwikkelingen is het te verwachten dat met name de kosten van de WMO in de komende jaren zullen blijven stijgen.
Daarnaast hebben we te maken met een stijgend aantal taken die vanuit het rijk bij de gemeenten worden neergelegd, zonder dat daar voldoende financiële dekking tegenover staat. Een situatie waar we als lokale PvdA aandacht voor moeten blijven vragen.
In de afgelopen jaren zijn er de vorige colleges al verschillende maatregelen genomen om inkomsten en uitgaven met elkaar in balans te brengen. Dit heeft helaas onvoldoende effect gehad. Het college kiest er nu voor om de zorg anders te gaan organiseren. Dit is niet alleen nodig om de toekomstige financiële houdbaarheid van het sociaal domein te garanderen, maar ook om ervoor te zorgen dat zorg dichter bij de inwoners wordt aangeboden, deze toegankelijk blijft en iedereen die onze ondersteuning nodig heeft deze ook in de toekomst blijft krijgen.
De fractie staat achter het voorstel van het college om de zorg in Hengelo anders te gaan inrichten. Wel vinden we het belangrijk om het college enkele kaders voor deze nieuwe werkwijze mee te geven.
In de genoemde brief wordt door middel van een drietal scenario’s geschetst hoe we als gemeente in de komende jaren met inwoners omgaan die kwetsbaar zijn of al dan niet tijdelijk onze hulp nodig hebben. Met dit in het achterhoofd ben ik geschrokken van wat er met name in het eerste scenario (‘nieuw sociaal contract’) wordt geschetst. Als ik lees dat onze inwoners sommige beperkingen moeten accepteren of dat automatisch voor de goedkoopste oplossing wordt gekozen, zonder daarbij te kijken wat mensen écht nodig hebben, is dat voor ons als PvdA onacceptabel. Wat ons betreft schuiven we dit eerste scenario dan ook direct opzij.
Ook het idee voor een zogenaamde ‘Super sociaal’, een supermarkt voor inwoners die tijdelijk te weinig inkomsten hebben om voldoende boodschappen in een reguliere supermarkt te doen, mag wat ons betreft direct in de afvalbak. Dit soort stigmatiserende maatregelen passen wat ons betreft niet bij Hengelo. Daarnaast willen we geen concurrentie creëren voor de voedselbank.
In het tweede en derde scenario zitten een aantal onderdelen die ons aanspreken en waarbij we het college willen aanmoedigen deze dan ook de komende maanden verder uit te werken. Zo moet er wat ons betreft in de komende jaren fors in preventieve maatregelen, met name in de jeugdzorg, en in het concreet uitrollen van de wijkgerichte aanpak geïnvesteerd worden. Het is onze overtuiging dat met name deze twee knoppen zullen leiden tot een sociaal domein waarin de zorg op niveau is en de financiën meer in evenwicht zullen zijn.
Ik wil niet elke maatregel in de drie scenario’s apart benoemen, maar wil wel enkele punten benoemen die voor onze fractie van belang zijn en die we het college hebben meegegeven:
- Investeren in een wijkgerichte aanpak: de zorg moet de komende jaren meer in de wijken, dichtbij de mensen moeten worden georganiseerd. Dit vergt een forse investering, maar deze omslag is volgens ons nodig om de zorg toegankelijk te houden, ontwikkelingen in de wijken snel in beeld te hebben en daarnaast samen met inwoners en partners naar creatieve oplossingen te kijken.
- Investeren in preventieve maatregelen: We moeten investeren in een preventieve werkwijze die problemen probeert te voorkomen in plaats van achteraf te repareren. Dit is beter voor onze inwoners en zorgt voor een daling in de zorgkosten.
- Een nieuw inkoopproces: de huidige manier van aanbesteden binnen het sociaal domein moet wat ons betreft op de schop. Laten we in de toekomst werken met minder aanbieders, meer partnerschap en het vergeven van subsidies in plaats van grootschalige aanbestedingstrajecten met zorgaanbieders.
- Maatwerk moet mogelijk blijven: laten we daar waar mogelijk en gewenst de zorg normaliseren, maar wel voldoende ruimte overhouden voor maatwerk als dat nodig is. Bij deze afweging mogen wat ons betreft financiële keuzes geen rol spelen.
Daarnaast wil ik het armoedebeleid in onze stad nog kort benoemen.
De gemeente Hengelo heeft in de afgelopen jaren een sociaal armoedebeleid gevoerd. Daar mogen we trots op zijn. Juist in een periode waarin veel van onze inwoners last hebben van stijgende prijzen voor boodschappen of energie, moeten we ervoor zorgen dat iedereen in onze stad mee kan blijven doen, dat niemand buiten boord valt. Wij als PvdA houden daarom vast aan de grens van 120% van het wettelijk sociaal minimum voor onze voorzieningen en minimaregelingen. Hier valt wat ons betreft niet aan te tornen.
Het is te prijzen dat het college vaart wil maken met het inzetten van een nieuwe aanpak binnen het sociaal domein. De zorg in onze stad zal in de komende jaren anders, maar niet slechter, worden ingericht. Dit zal voor enkelen wennen zijn.
In de komende periode gaan we daarom als fractie graag met de afdeling in gesprek over de keuzes die voor ons staan. We nemen jullie graag mee in onze overwegingen en halen graag op, wat voor onze leden hierin van belang is. We hebben het bestuur gevraagd om na de zomervakantie hiervoor een moment in te plannen. Ik hoop je daar te zien en wens je voor nu alvast een fijne en ontspannen zomervakantie!
Vincent ten Voorde
Fractievoorzitter PvdA Hengelo
